Uczestnicy rynku

Giełda umożliwia inwestowanie wszystkim, którzy chcieliby pomnożyć swoje oszczędności. Na giełdzie inwestuje wiele różnych grup inwestorów, z których każda wpływa na wielkość popytu lub podaży. Pomimo, że ich cel jest wspólny – zawarcie transakcji na rynku finansowym, to każdy uczestnik rynku różni się od drugiego. Każdy z nich ma własną strategię i potrzeby inwestycyjne. Niektórzy inwestorzy chcą szybko otworzyć i zamknąć pozycję, podczas gdy inni stosują strategię kup i trzymaj. Niektórzy uczestnicy rynku dysponują ogromnymi sumami pieniędzy – inni mają otwarte małe indywidualne rachunki. Zrozumienie potrzeb i intencji innych uczestników rynku jest podstawowym czynnikiem rozeznania się w rynku i osiągnięcia zysków wynikających z ruchów cen. Inwestowanie  to świat pełen możliwości, szans i niebezpieczeństw, dlatego ważne aby posiadać pewną wiedzę, którą warto cały czas pogłębiać.

Uczestników rynku możemy podzielić na dwie główne grupy:

• Inwestorzy indywidualni
• Inwestorzy instytucjonalni (fundusze, banki inwestycyjne, fundusze emerytalne)

Inwestorzy indywidualni

Inwestorem jest osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej. Inwestorzy ci samodzielnie składają zlecenia za pośrednictwem rachunków inwestycyjnych prowadzonych przez domy maklerskie. Domy maklerskie świadczą usługi maklerskie, m.in. w zakresie przyjmowania i przekazywania do realizacji zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, jak również prowadzenia rachunków papierów wartościowych. Na przestrzeni ostatnich lat znaczenie tej grupy inwestorów systematycznie maleje. Obecnie udział inwestorów indywidualnych w obrotach giełdy na rynku akcji kształtuje się na poziomie kilkunastu procent.

Inwestorzy instytucjonalni

Inwestorzy instytucjonalni są to wielkie instytucje finansowe, które zwykle obracają znacznymi środkami. Zaliczymy do nich takie instytucje jak:

• fundusze inwestycyjne,
• fundusze hedgingowe,
• fundusze emerytalne,
• banki inwestycyjne.

Inwestorzy instytucjonalni są siłą napędową rynku i decydują o jego kierunku. Z powodu ogromnych pieniędzy jakimi obracają, ich transakcje mogą wpływać na ceny akcji. Jak łatwo sobie wyobrazić inwestor, który ma zamiar kupić np. 100 000 sztuk akcji spowoduje większą zmianę ich ceny niż inwestor planujący zakupić jedynie 100 akcji. Większość inwestorów instytucjonalnych zobowiązana jest do stosowania sztywnych reguł inwestycyjnych, a ich transakcje mogą dotyczyć jedynie wybranych grup instrumentów.

Fundusze inwestycyjne

Fundusze inwestycyjne to taka forma inwestowania na rynku kapitałowym, która pozwala na powierzenie naszych pieniędzy specjalistom. Fundusz inwestycyjny posiada kapitał złożony z wpłat dokonywanych przez jego uczestników. Kapitał ten inwestowany jest w papiery wartościowe lub inne aktywa np. waluty lub nieruchomości. Fundusz na bieżąco wycenia posiadany kapitał, dzięki czemu jego uczestnicy wiedzą, czy wpłacone przez nich pieniądze przyniosły im zysk. Fundusze inwestycyjne są zarządzane przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych. To właśnie towarzystwa zatrudniają doradców inwestycyjnych, czyli specjalistów, których zadaniem jest śledzenie sytuacji na rynku i podejmowanie decyzji, w co zainwestować środki funduszy, aby przyniosły zysk. Fundusz inwestycyjny jest tworzony przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych, które jest jego organem, zarządza nim i reprezentuje w stosunkach z osobami trzecimi. Według kryterium formy prawnej wyróżnia się:

• fundusze inwestycyjny otwarte,
• specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte,
• fundusze inwestycyjne zamknięte.

Fundusze Inwestycyjne Otwarte (FIO)

Fundusz inwestycyjny otwarty może lokować aktywa w: papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego, tytuły uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, depozyty bankowe. W celu pozyskania środków fundusz zbywa bez ograniczeń jednostki uczestnictwa. Są to instrumenty finansowe, nie będące papierami wartościowymi. Nie mogą być one przedmiotem obrotu, lecz podlegają dziedziczeniu. Fundusz jest jednocześnie zobowiązany odkupywać jednostki uczestnictwa na każde żądanie uczestników funduszu. Z chwilą odkupienia następuje ich umorzenie z mocy prawa. Stąd w funduszu inwestycyjnym otwartym liczba uczestników i jednostek uczestnictwa ciągle się zmienia.Fundusz inwestycyjny otwarty publikuje raporty bieżące oraz raporty okresowe – kwartalne, półroczne i roczne, zawierające sprawozdania finansowe. Dystrybucję jednostek uczestnictwa prowadzą domy i biura maklerskie, banki a także inne podmioty, które uzyskały zgodę Komisji Nadzoru Finansowego.

Specjalistyczne Fundusze Inwestycyjne Otwarte (SFIO)

Specjalistyczny Fundusz Inwestycyjny Otwarty jest formą funduszu otwartego. Oferta nabycia jednostek uczestnictwa takiego funduszu może być skierowana do określonej grupy osób, np. instytucji lub uczestników programów emerytalnych. W statucie funduszu mogą być też wprowadzone dodatkowe warunki dotyczące odkupywania jednostek uczestnictwa.

Fundusze Inwestycyjne Zamknięte (FIZ)

Fundusz inwestycyjny zamknięty może lokować aktywa w: papiery wartościowe, udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, instrumenty rynku pieniężnego, tytuły uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, finansowe i towarowe instrumenty pochodne, własność lub współwłasność nieruchomości i statków morskich oraz użytkowanie wieczyste, wierzytelności, waluty, depozyty bankowe. Większa swoboda w kształtowaniu strategii inwestowania a także brak konieczności posiadania przez cały czas odpowiednio wysokiego salda wolnej gotówki umożliwia funduszom inwestycyjnym zamkniętym tworzenie zróżnicowanych strategii inwestycyjnych efektywnego wykorzystania posiadanych środków finansowych, co daje potencjał osiągania wyższych dochodów niż w przypadku funduszy otwartych. Fundusze inwestycyjne zamknięte emitują certyfikaty inwestycyjne, które są udziałowymi papierami wartościowymi. Dystrybucję certyfikatów inwestycyjnych prowadzą domy lub biura maklerskie pełniące funkcję oferującego a także uczestnicy konsorcjum, jeżeli zostało utworzone. Nabywca certyfikatów inwestycyjnych na rynku pierwotnym może je przedstawić do wykupu w ustalonym przez fundusz terminie lub zdeponować na rachunku papierów wartościowych. Fundusz inwestycyjny zamknięty przeprowadza wycenę wartości aktywów oraz wartość aktywów netto przypadającą na jeden certyfikat inwestycyjny w oparciu o istniejącą w dniu wyceny liczbę certyfikatów inwestycyjnych.