Metody majątkowe

Metody majątkowe zakładają, że przedsiębiorstwo to przede wszystkim składniki majątku. Zakłada się zatem, że przedsiębiorstwo jest warte tyle, ile jest wart jego majątek pomniejszony o zobowiązania. Różnice pomiędzy poszczególnymi metodami wyceny w grupie metod majątkowych wynikają z różnych metod wyceny wartości samego majątku. Najczęściej stosowane wyceny majątkowe to metoda księgowa, wartości skorygowanej aktywów netto, odtworzeniowa i likwidacyjna.

  1. Wartość księgowa majątku przedsiębiorstwa ustalana jest na podstawie danych jego bilansu.
  2. Bardziej rynkowa wartość przedsiębiorstwa jest uzyskiwana przez zastosowanie metody wartości skorygowanej aktywów netto. Jej podstawą jest wartość księgowa firmy, ale poszczególne składniki bilansu poddawane są weryfikacji i przeszacowaniu celem urealnienia ich wartości.
  3. Metoda likwidacyjna określa wartość majątku wg. sumy środków pieniężnych jakie można uzyskać w wyniku przyspieszonej sprzedaży poszczególnych jego części na rynku.
  4. Metoda odtworzeniowa charakteryzuje się oszacowaniem kosztów odtworzenia przedsiębiorstwa do poziomu w jakim znajduje się ono w bieżącej sytuacji.

Metoda wartości księgowej

Metoda wartości księgowej zwana inaczej metodą wartości księgowej netto, metodą historyczną, nominalną, inicjalną, klasyczną, ewidencyjną, polega na obliczeniu wartości przedsiębiorstwa w oparciu o księgową wartość majątku pomniejszoną o zobowiązania. Zaletą tej metody jest przede wszystkim prostota obliczeń, szybkość wyceny i niski koszt. Do podstawowych wad należy zaliczyć: brak związku z dochodowością, brak informacji o stanie fizycznym i moralnym majątku, brak informacji o użyteczności majątku i produktywności, występują również zniekształcenia inflacyjne itd.

Metoda wartości skorygowanej

Metoda wartości skorygowanej jest podobna do metody wartości księgowej, z tą różnicą, że zamiast księgowej wartości aktywów przyjmuje się wartość skorygowanych aktywów. W metodzie skorygowanych aktywów netto korekta wartości dotyczy najczęściej: wartości nieruchomości i prawa wieczystego użytkowania gruntów, wartości niematerialnych i prawnych, nominalnej wartości udziałów w innych spółkach, wartości zapasów, należności (pod kątem ich ściągalności), zobowiązań (pod kątem konieczności kalkulacji karnych odsetek). Najczęściej jest to korekta polegająca na sprowadzeniu wartości księgowej netto danego aktywa do jego wartości rynkowej.

Metoda likwidacyjna

Metoda likwidacyjna polega na wycenie majątku przedsiębiorstwa według wartości likwidacyjnej, tzn. według możliwych do uzyskania cen sprzedaży poszczególnych składników majątku, pomniejszonych o koszty ich upłynnienia. W kolejnym kroku ustaloną w ten sposób wartość majątku pomniejsza się, podobnie jak w przypadku metody wartości księgowej o wartość wszystkich zobowiązań. Wartość likwidacyjna majątku może być wyznaczona w sposób uproszczony za pomocą formuły Wilcoxa:

Wartość likwidacyjna przedsiębiorstwa =
gotówka + papiery wartościowe łatwo zbywalne
+70% wartości księgowej zapasów, należności i zaliczek
+50% wartości księgowej innych aktywów
– zobowiązania krótkoterminowe
– zobowiązania długoterminowe.

Do najważniejszych zalet metody likwidacyjnej zalicza się: prostotę, szybkość w przygotowaniu oraz fakt związku z uwarunkowaniami rynkowymi. Najistotniejsze wady to ograniczone zastosowanie (w przypadku likwidacji lub upadłości), podatność na manipulację wartością majątku.

Metoda odtworzeniowa

Metoda odtworzeniowa zakłada zsumowanie wartości składników majątku w oparciu o sumę środków potrzebnych do wydatkowania w celu zastąpienia posiadanego majątku podobnym, o takim samym stopniu zużycia technicznego. W celu ustalenia wartości odtworzeniowej poszczególnych składników majątku stosuje się dwa sposoby.

  1. Na podstawie aktualnych cen rynkowych dla identycznych lub podobnych składników majątku
  2. Na podstawie wzoru: Wo (wartość odtworzeniowa netto, czyli po uwzględnieniu jego zużycia fizycznego) = Wn (wartość nowego środka trwałego) x (1 – Zf), gdzie Zf to wskaźnik zużycia fizycznego, który jest większy lub równy zero.

Zaletą metody odtworzeniowej jest bardziej obiektywny wynik niż przy metodzie księgowej, rzetelna prezentacja realnej wartości aktywów i pasywów, a także ich składników niematerialnych, uwzględnienie czynnika inflacji oraz uwzględnienie zużycia fizycznego środka trwałego. Wadą tej metody jest natomiast brak związku z dochodowością, trudności techniczne analiz, duża czasochłonność i pracochłonność.