Rachunek zmian w kapitale własnym

Jest jednym z pięciu podstawowych elementów sprawozdania finansowego. Pokazuje w jaki sposób zmieniły się kapitały własne i z czego wynikają owe zmiany. Zmiany jakie nastąpiły w kapitałach własnych mają istotne znaczenie dla inwestorów, ponieważ odzwierciedlają zmiany aktywów netto (czyli po odjęciu zobowiązań). Rachunek zmian w kapitale własnym pokazuje z czego składają się kapitały własne od bilansu otwarcia poprzez zwiększenia i zmniejszenia kapitału własnego, aż po kapitał własny na koniec okresu w bilansie zamknięcia.

Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym składa się z następujących elementów:

Kapitał własny na początek okresu

Pokazuje kapitały własne spółki na początek okresu,  reprezentuje wszystkie zdarzenia finansowe, które miały miejsce w poprzednim okresie sprawozdawczym. Kapitały własne na początek okresu nie przedstawiają jednak zmian jakie zaszły w polityce rachunkowości od poprzedniego sprawozdania finansowego.

Efekty zmian w polityce rachunkowości

Ponieważ zmiany w polityce rachunkowości są aplikowane do poprzednich okresów, zmiany w kapitałach własnych powinny być pokazane w pozycji „efekty zmian w polityce rachunkowości”. Dzięki tej pozycji inwestor może dowiedzieć się, czy ewentualne zmiany w polityce rachunkowości wpłynęły na wynik spółki, dzięki temu może łatwiej rozpoznać manipulacje jakie dokonano od poprzedniego sprawozdania finansowego.

Efekty korekty błędów

Efekty korekty błędów muszą być prezentowanie oddzielnie w sprawozdaniu ze zmian w kapitałach własnych. Efekty korekty błędów nie mogą być prezentowane łącznie w innych pozycjach, aby inwestor mógł jasno i szybko rozpoznać wszelkie korekty błędów jakie nastąpiły.

Kapitał własny na początek okresu po korektach

Jest to kapitał własny w spółce po uwzględnieniu powyższych korekt (efektu zmian w polityce rachunkowości oraz korekt błędów).
Gdy już mamy ustalony kapitał własny na początek okresu, przechodzimy do wyjaśnienia zmian jakie miały miejsce w trakcie okresu sprawozdawczego.

Należne wpłaty na kapitał podstawowy

W tej pozycji uwzględniane są wszystkie zmiany w liczbie akcji, jakie miały miejsce w ciągu roku. Środki pozyskane z emisji powiększają nam kapitały własne, natomiast wszelkie umorzenia pomniejszają nam kapitały własne spółki.

Dywidendy

Wypłaty dywidend przez daną spółkę powodują wypływ środków ze spółki w związku z tym pomniejszają nam kapitały własne. Nie należy mylić tej pozycji z pozyskanymi dywidendami z innych spółek, które uwzględniamy najczęściej w przychodach finansowych w Rachunku Zysków i Strat.

Zysk/Strata w okresie

W tej pozycji dodawany/odejmowany jest faktyczny wynik jaki osiągnęła spółka w okresie. Ta pozycja jest równa zyskowi netto z Rachunku Zysków i Strat. Jeżeli spółka osiągnęła zysk netto w danym roku – kapitały własne zostaną powiększone. Jeżeli spółka osiągnęła stratę netto za ostatni okres, pozycja ta przybierze wartość ujemną, a więc pomniejszy nam kapitały własne.

Kapitał z aktualizacji wyceny

Spółka może część aktywów np. finansowych wyceniać z pominięciem Rachunku Zysków i Strat. Wszystkie zmiany w wartości wycen, które nie wpływają bezpośrednio na zysk spółki powinny być przedstawione w tej pozycji.

Pozostałe zyski i straty

W tej pozycji znajdują się pozostałe zyski i straty nie rozpoznane w okresie w Rachunku Zysków i Strat. Takim rodzajem zysków/strat mogą być np. zyski/straty aktuarialne, które wynikają z wyceny Świadczeń Pracowniczych (19 MSR).

Kapitał własny na koniec okresu

W tej pozycji pokazane są kapitały własne spółki na koniec okresu. Pozycja ta powinna wynosić tyle ile kapitały własne w bilansie spółki.

Podsumowując

Rachunek zmian w kapitałach własnych pomaga inwestorom zidentyfikować czynniki, które wpłynęły na kapitały własne spółki w danym okresie. Cześć z tych zmian możemy bezpośrednio zaobserwować w bilansie (np. zmiany rezerw). Jednak rachunek zmian w kapitałach własnych ujawnia inwestorom znacznie więcej informacji nie zaprezentowanych nigdzie indziej w sprawozdaniu finansowym, co może być bardzo pomocne przy analizie spółki. Przykładem takiej informacji może być emisja i skup akcji własnych, zmiany w polityce rachunkowości, korekty błędów, zyski i straty rozpoznane poza Rachunkiem Zysków i Strat.