Bilans

Bilans stawowi zestawienie składników majątku przedsiębiorstwa (tj. aktywa) oraz źródeł jego finansowania (tj. pasywa) sporządzone na dany moment. Spółki giełdowe przedstawiają swoje raporty finansowe, w tym bilans co kwartał. Szczególną uwagę zwraca się na bilans roczny. Bilans charakteryzuje się zrównoważeniem stron, tzn. cały majątek przedsiębiorstwa musi mieć wskazane źródła finansowania. Warto jednocześnie wspomnieć, że w spółce nie może być źródeł finansowania, które nie finansują żadnego majątku. Suma aktywów musi być równa sumie pasywów bilansu.

Bilans powinien zawierać:

• nazwę i adres podmiotu, dla którego jest sporządzany,
• słowo „bilans”,
• moment bilansowy, czyli datę, na którą wyceniono pasywa i aktywa,
• wyszczególnienie nazw i zawartości grup aktywów i pasywów,
• ogólną sumę aktywów i pasywów, między którymi musi zachodzić równowaga,
• podpisy osób odpowiedzialnych za gospodarkę finansową jednostki gospodarczej,
• datę i miejsce sporządzenia bilansu.

W terminologii rachunkowości często używa się pojęcia: podstawa równowagi bilansowej. Jest to nic innego jak równanie aktywa = pasywa. Jest to podstawowe równanie rachunkowości.

Aktywa przedsiębiorstwa

Po stronie aktywów przedsiębiorstwa dwie główne grupy to majątek trwały i majątek obrotowy.

Majątek trwały

Stanowią składniki majątkowe o długotrwałym okresie użytkowania. Składniki majątkowe długotrwale użytkowane w procesie gospodarczym przedsiębiorstwa zużywają się stopniowo, tracąc swoją przydatność oraz wartość. Mowa tu o najbardziej powszechnej grupie składników majątku trwałego, czyli o środkach trwałych. W skład majątku trwałego wchodzą:

• środki trwałe, czyli grunty, budynki i budowle, urządzenia techniczne i maszyny, środki transportu, środki trwałe w budowie, itp.
• wartości niematerialne i prawne,
• inwestycje długoterminowe,
• należności długoterminowe.

Majątek obrotowy

Stanowią zasoby, które w przypadku zasobów rzeczowych są przeznaczone do zbycia lub zużycia w okresie do 1 roku. Do rzeczowego majątku obrotowego zalicza się:

• zapasy, które ze względu na przeznaczenie w danej jednostce gospodarczej dzieli się na materiały, półprodukty i produkty w toku, produkty gotowe, towary. Materiały są nabywane w celu zużycia na własne potrzeby jednostki. Półprodukty i produkty w toku to nie zakończone jeszcze na dany moment wyroby własnej produkcji oraz nie zakończone jeszcze roboty i usługi. Produkty gotowe to wykonane we własnym zakresie i przeznaczone do sprzedaży innym jednostkom zakończone produkty i usługi. Towary to rzeczowe składniki majątku obrotowego nabyte w celu sprzedaży w stanie przetworzonym,
• należności krótkoterminowe,
• środki pieniężne,
• inwestycje krótkoterminowe – np. udziały w innych jednostkach, papiery wartościowe, udzielone pożyczki, środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych, itp.

Pasywa przedsiębiorstwa

Po stronie pasywów przedsiębiorstwa również wyróżniamy dwie główne grupy tj. źródła finansowania (fundusze) własne i (fundusze) obce.

Kapitał własny

Ddzieli się na kapitał bezpośrednio wniesiony przez właścicieli jednostki i kapitał pochodzący z zysków pozostawionych do dyspozycji jednostki: kapitału zapasowego i rezerwowego oraz niepodzielonego zysku.

Kapitały obce

To aktualne zobowiązania jednostki wynikające z przeszłych zdarzeń gospodarczych. Kapitały te stanowią obce źródło finansowania zasobów majątkowych, które zostały postawione do dyspozycji jednostki na określony czas. Zwrot kapitału obcego to uregulowanie zaciągniętego zobowiązania. W ramach kapitałów obcych rozróżniamy: kredyty bankowe, pożyczki, zobowiązania handlowe itp.

Układ bilansu.

Pozycją, która łączy bilans i rachunek wyników i strat jest wynik na działalności netto (zysk lub strata) za danych okres raportowania.