Akcje to papiery wartościowe łączące w sobie prawa o charakterze majątkowym i niemajątkowym, wynikające z uczestnictwa akcjonariusza w spółce akcyjnej. Akcje są emitowane przez spółkę. Pierwsza seria jest emitowana przy jej założeniu, natomiast następnie wiążą się już z podwyższeniem kapitału zakładowego. Akcje o równej wartości nominalnej (nie niższej niż 1 grosz) składają się na kapitał spółki. Założyciele spółki dokonują wpłat na akcje w celu pokrycia kapitału spółki.
Akcje są niepodzielne. Mogą być wydawane w odcinkach zbiorowych obejmujących większą liczbę akcji. Akcje mogą być przedmiotem współwłasności, wtedy współuprawnieni z akcji wykonują swoje prawa w spółce przez wspólnego przedstawiciela, a zaświadczenia związane z akcją odpowiadają solidarnie. Jeżeli współuprawnieni nie wskazali swojego przedstawiciela, oświadczenia spółki mogą być dokonywane wobec któregokolwiek z nich.
Akcje są zbywalne. Statut spółki może ograniczyć rozporządzanie akcjami imiennymi w ten sposób, że do przeniesienia własności akcji będzie wymagana zgoda spółki, którą najczęściej wyraża zarząd albo obrót akcjami zostanie na podstawie umowy ograniczony na określony czas. Ograniczenie rozporządzania akcjami nie może być ustanowione na okres dłuższy niż pięć lat od dnia zawarcia umowy. Dopuszczalne jest także zawarcie umowy ustanawiające prawo pierwokupu akcji lub ich ułamkowych części, jednakże ograniczenia rozporządzania akcjami wynikające z takich umów nie mogą trwać dłużej niż dziesięć lat od dnia zawarcia umowy.
Prawa majątkowe z akcji mogą być swobodnie przenoszone. Przeniesienie praw majątkowych z akcji wymaga formy pisemnej. Na akcji mogą być ustanowione ograniczone prawa rzeczowe – zastaw i użytkowanie. Prawa zastawnika lub użytkownika, jak również fakt przeniesienia praw majątkowych z akcji na inną niż akcjonariusz osobę, wymagają zgłoszenia spółce, w celu ujawnienia ich w księdze akcyjnej. Jeżeli statut spółki nie wprowadza w tym zakresie żadnych ograniczeń, umowa o ustanowienie zastawu lub użytkowania może przewidywać przeniesienie na zastawnika lub użytkownika prawa głosu.
Nabywanie przez spółkę akcji własnych. Co do zasady spółka nie może nabywać wyemitowanych przez nią akcji (akcje własne). Zakaz ten nie dotyczy:
- nabycia akcji w celu zapobieżenia bezpośrednio zagrażającej spółce poważnej szkodzie,
- nabycia akcji, które mają być zaoferowane do nabycia pracownikom lub osobom, które były zatrudnione w spółce lub spółce z nią powiązanej przez okres co najmniej trzech lat,
- nabycia akcji w drodze sukcesji uniwersalnej,
- instytucji finansowej, która nabywa za wynagrodzeniem w pełni pokryte akcje na cudzy rachunek celem ich dalszej odsprzedaży,
- nabycia akcji w celu ich umorzenia,
- nabycia w pełni pokrytych akcji w drodze egzekucji celem zaspokojenia roszczeń spółki, których nie można zaspokoić w inny sposób z majątku akcjonariusza,
- nabycia w pełni pokrytych akcji nieodpłatnie,
- instytucji finansowej, która nabywa akcje na własny rachunek celem ich dalszej odsprzedaży w granicach upoważnienia udzielonego przez walne zgromadzenie na okres nie dłuższy niż jeden rok; jednakże instytucja finansowa nie może posiadać akcji własnych nabytych na tej podstawie o łącznej wartości nominalnej przekraczającej 5% kapitału zakładowego,
- nabycia akcji w innych przypadkach przewidzianych w ustawie.
Z prawami jakie nabywa się posiadając akcje, możesz zapoznać się TUTAJ.
Wezwanie
Polega na ogłoszeniu przez akcjonariusza zamiaru zakupu określonej ilości akcji. Cena w wezwaniu nie może być niższa od ważonej wolumenem obrotu średniej ceny rynkowej z okresu 6 miesięcy poprzedzających ogłoszenie wezwania. Inwestorzy mogą, ale nie muszą odpowiedzieć na wezwanie, jeśli cena ich nie satysfakcjonuje. Wezwanie może więc nie dojść do skutku.
Split/Resplit
Split
Jest to podział wartości nominalnej akcji. Split spółki stosują w celu zwiększenia płynności akcji w obrocie, a więc chcą sprawić, żeby na poszczególnych sesjach właściciela zmieniało nie 100 czy 200 sztuk, ale po kilka tysięcy. Split robi się zwykle wtedy, kiedy cena rynkowa akcji jest wysoka, wynosi np. kilkaset zł, lub przynajmniej powyżej 100 zł, a wolumen obrotu jest niewielki. Drobni inwestorzy nie lubią kupować akcji, jeśli stać ich na 5-6 sztuk. Na przykład jedna akcja warta 100 zł, zamieniana jest na 10, każda po 10 zł.
Resplit
Jest to zwiększenie wartości nominalnej akcji po przez ich połączenie. Resplit spółki stosują w celu zwiększenia wartości nominalnej akcji a co za tym idzie zwiększenia ceny akcji notowanych. Resplit robi się zwykle wtedy, kiedy cena rynkowa akcji jest niska, wynosi np. kilka gorszy. Zazwyczaj kurs waha się między dwiema cenami a czas oczekiwania na realizację zlecenia jest bardzo długi. Na przykład 100 akcji wartych 0,10 zł każda, zamienianych jest na 1, wartą 10 zł.
Wycofanie akcji z obrotu
Możliwych jest kilka sytuacji, które spowodują wycofanie akcji z obrotu.
Przymusowy wykup
Zgodnie z ustawą o ofercie akcjonariuszowi spółki publicznej, który samodzielnie lub wspólnie z podmiotami od niego zależnymi osiągnął lub przekroczył 90 % ogólnej liczby głosów w tej spółce, przysługuje, w terminie trzech miesięcy od osiągnięcia lub przekroczenia tego progu, prawo żądania od pozostałych akcjonariuszy sprzedaży wszystkich posiadanych przez nich akcji (przymusowy wykup). Akcjonariusze mający pozostałe 10% głosów nie mogą odmówić sprzedaży akcji, a cała operacja jest dokonywana automatycznie.
Przejęcie/połączenie spółek
W takich sytuacjach zazwyczaj spółka która przejmuje inną spółkę oferuje jej obecnym akcjonariuszom akcje nowej spółki, jeżeli jest połączenie dwóch spółek i utworzenie nowej lub spółki która przejmuje. Cała operacja najczęściej wykonywana jest automatycznie.
Upadłość
W takiej sytuacji jeżeli sąd przyjmie wniosek o upadłości spółka jest wycofywana z giełdy, obecni akcjonariusze mają ograniczoną możliwość sprzedaży akcji. Akcje nie są już notowane na giełdzie. Mogą sprzedać akcje tylko poza rynkiem jeżeli znajdą nabywcę sprzedaż jest dokonywana na podstawie umowy cywilnej.
Co powinieneś wiedzieć?