Inflacja cen konsumpcyjnych wzrosła w sierpniu o 3,0% rok do roku i oczekujemy, że inflacja zasadnicza pozostanie powyżej 3% przez resztę roku – ale to prawdopodobnie najwyższy poziom, jaki może osiągnąć. Uważamy, że brak presji ze strony popytu jest kluczową przyczyną niskiej inflacji. Przy niewielkich oznakach poprawy dochodów gospodarstw domowych, inflacja CPI prawdopodobnie spadnie w przyszłym roku poniżej 2%.
Japońska inflacja jest niska jak na światowe standardy
Gospodarka światowa toczy obecnie wojnę z wysokimi cenami. Chociaż wydaje się, że ceny w głównych gospodarkach mijają lub zbliżają się do szczytów, to w wielu krajach inflacja pozostaje na podwyższonym poziomie. Głównymi przyczynami tego stanu rzeczy są: 1) nadmierna płynność, która została wstrzyknięta do gospodarki podczas pandemii, aby złagodzić wpływ Covid-19, oraz 2) wojna rosyjsko-ukraińska wywołała wysokie ceny towarów i pogorszyła globalne problemy z łańcuchem dostaw.
W istocie, podczas gdy Japonia – pomimo wpływu obu czynników – zdołała utrzymać stosunkowo niską inflację, jej inflacja CPI również wzrosła w sierpniu do 3,0% rok do roku, z niedawnego najniższego poziomu -1,2% w grudniu 2020 r. Wzrost cen usług był umiarkowany, podczas gdy ceny towarów były dominującym czynnikiem w ostatnim wzroście inflacji.
Inflacja CPI w Japonii wzrosła z powodu cen towarów, ale jest znacznie niższa niż w innych krajach DM
Źródło: CEIC
Jakie są różnice w wagach CPI między Japonią a innymi rozwiniętymi rynkami?
Patrząc na japoński koszyk CPI w sierpniu, żywność jest największą kategorią stanowiącą 26% całkowitej wagi CPI, a następnie mieszkania z 21,5%. Wśród innych głównych kategorii, energia i rekreacja są stosunkowo małe, odpowiednio 7,1% i 9,1%. Porównując wagę Japonii do innych rozwiniętych rynków, udział energii jest niższy niż w USA i UE, a udział mieszkań jest pośredni między USA i UE. Dlaczego jest to ważne? Ponieważ są to dwa główne czynniki, które utrzymują inflację w Japonii na niskim poziomie.
Różne wagi CPI w poszczególnych krajach mogą tłumaczyć niską inflację w Japonii
Źródło: CEIC, ING
Ceny energii w Japonii wzrosły, ale nie tak bardzo jak w USA i UE
Japonia, jako kraj importujący energię netto, nie może zrezygnować z rosnących cen surowców na świecie. Jednak inflacja energetyczna w Japonii rośnie wolniej niż w USA i UE. Naszym zdaniem kontrakty długoterminowe zapewniły pewne zabezpieczenie dla japońskiego importu skroplonego gazu ziemnego (LNG). Ponadto, i prawdopodobnie ważniejsze, Japonia importuje około 10% LNG z Sachalinu w Rosji w ramach długoterminowych kontraktów, ale do tej pory nie było większych problemów z dostawami w tym kanale.
Źródło: CEIC, ING
Kolejnym powodem niskiej ceny energii w Japonii w porównaniu z USA może być podatek od paliw. Podczas gdy kraje europejskie mają tendencję do opodatkowania paliw naftowych na najwyższym poziomie na świecie, Japonia również ustaliła podatki na stosunkowo wysokim poziomie jak na standardy światowe (ale nie tak wysokim jak UE). Wyższe stawki podatkowe zapewniają pewną amortyzację zmian cen surowej energii, a w miejscach takich jak USA, gdzie podatki są znacznie niższe, huśtawki cenowe odbijają się szybko i w pełni. W przypadku Japonii, rząd po raz pierwszy w najnowszej historii skorzystał z opcji dotacji i zwiększył subsydia paliwowe dla rafinerii i importerów produktów naftowych. Od czasu wprowadzenia w styczniu tymczasowego programu subsydiów – w którym dystrybutorom i importerom ropy wypłacano 3,4 jena za litr – pułap subsydiów wzrósł, do 37,3 jena za litr w maju.
Działania rządu zmierzające do obniżenia podatku paliwowego również zmniejszyły obciążenia cenowe
Źródło: Centrum danych o paliwach alternatywnych
Ceny domów w Japonii nigdy nie wróciły do normy po kryzysie na rynku nieruchomości z lat 90
Składniki czynszowe, stanowiące jedną piątą koszyka inflacyjnego, wzrosły ostatnio, ale tylko nieznacznie w porównaniu z USA i UE. W Japonii na początku lat 90. pękła bańka na rynku nieruchomości, a rynek nigdy nie podniósł się ze strat. Ogólnie rzecz biorąc, istnieje pozytywna korelacja pomiędzy cenami domów i czynszami, ale ponieważ nie było wzrostu cen domów w Japonii, składniki czynszowe CPI również uległy stagnacji. Ceny domów w USA i UE gwałtownie wzrosły podczas pandemii, a opóźnione efekty wzrostu cen domów spowodowały gwałtowny wzrost czynszów do 6,3% w USA i skromniejsze 2,1% w UE. Co istotne, nie widzimy żadnych znaczących zysków na rynku mieszkaniowym w dłuższej perspektywie czasowej w związku ze starzeniem się społeczeństwa, co również będzie stanowić podstawę dla stosunkowo niskiej inflacji w Japonii w przyszłości.
Japoński rynek nieruchomości nie odzyskał jeszcze pełnej sprawności, przez co inflacja czynszów nie uległa większej zmianie
Źródło: CEIC, ING
Dlaczego ceny domów pozostały niskie pomimo środowiska niskich stóp procentowych?
Może być wiele powodów hamujących ożywienie rynku mieszkaniowego. Patrząc na podaż i popyt na rynku nieruchomości, wydaje się, że istniał problem nadpodaży, ponieważ podaż mieszkań utrzymywała się przez pewien czas nawet po pęknięciu bańki. Od początku lat 90. do początku lat 2010. liczba nowych niezakontraktowanych mieszkań pozostawała na stosunkowo wysokim poziomie. Tymczasem popyt na nieruchomości poruszał się w przeciwnym kierunku wraz ze spadkiem liczby ludności. Oprócz niedopasowania podaży i popytu, mogą być też inne powody wyjaśniające słabość rynku nieruchomości. Przykładowo potencjalni nabywcy chcą tylko domów odpornych na trzęsienie ziemi, lub trauma kryzysu na rynku nieruchomości odwiodła ludzi od inwestowania w mieszkania.
Japonia ma nadmiar nowych mieszkań nawet po kryzysie
Źródło: CEIC, ING
Warunki dochodowe gospodarstw domowych uległy tylko nieznacznej poprawie
Elastyczność cenowa popytu japońskich konsumentów jest dość wrażliwa na wzrost cen, a ostrożne zachowania przedsiębiorstw w zakresie ustalania cen odzwierciedlają tę postawę nabywczą konsumentów. W ten sposób inflacja pozostaje niska i stwarza oczekiwania niskiej inflacji w przyszłości.
Wzrost dochodów gospodarstw domowych był bliski zeru przez ostatnie 20 lat
Źródło: CEIC, ING
Prawdą jest, że w ciągu ostatnich dwóch dekad dochody gospodarstw domowych prawie nie wzrosły. Wzrost wynagrodzeń był dość słaby, a ceny aktywów w Japonii również z trudem powróciły do swoich poprzednich szczytów. Od 1987 roku japoński rynek akcji wzrósł zaledwie o 20%, podczas gdy w tym samym okresie akcje w USA i UE wzrosły odpowiednio prawie dziewięcio- i czterokrotnie. Stagnacja na giełdzie sugeruje również, że firmy osiągają słabe wyniki, a marże kurczą się, pozostawiając firmom niewielkie pole do podnoszenia cen. Starzejące się społeczeństwo również zwiększa skłonność konsumentów do oszczędzania. Wszystko to wskazuje na to, że siła nabywcza gospodarstw domowych nie uległa wzmocnieniu, co oznacza, że chęć konsumentów do konsumpcji będzie prawdopodobnie tłumiona.
Przedsiębiorstwa nie mogą skutecznie przenosić podwyżek cen czynników produkcji na ceny konsumpcyjne
Źródło: CEIC
Tempo ponownego otwarcia w Japonii było wolniejsze niż w USA i UE
Wreszcie, tempo wznowienia działalności jest kolejnym powodem wyjaśniającym powolny wzrost inflacji. Ostatni gwałtowny wzrost cen wynikał głównie z ograniczeń po stronie globalnej podaży, ale przyczyniło się do tego również ożywienie popytu po zniesieniu w ubiegłym roku ograniczeń mobilności w wielu krajach. Japonia była jednym z najbardziej konserwatywnych krajów w zakresie rozluźniania środków dystansu społecznego i zaczęła łagodzić zasady dopiero w kwietniu tego roku. Chociaż rząd kontynuuje rozluźnianie środków, wiele zasad pozostaje nienaruszonych, a mobilność transgraniczna jest nadal ściśle regulowana za pomocą kwarantanny i testów. Dlatego też presja na stronę popytu na energię wynikająca z ponownego otwarcia była słabsza niż w USA i UE.
Indeks surowości pokazuje, że środki stosowane przez Japonię nie zostały całkowicie zniesione
Źródło: CEIC
Prognoza Banku Japonii
Choć ostatni wynik CPI był nieco wyższy od oczekiwań, uważamy, że raczej nie skłoni Banku Japonii (BoJ) do zmiany polityki. Z pewnością jednak będzie on musiał znaleźć bardziej przekonujące komunikaty, aby uzasadnić swoją politykę luzowania przy stosunkowo szybkim tempie wzrostu inflacji – jak na japońskie standardy. BoJ będzie musiał również pomyśleć o planie wyjścia, gdyż sytuacja na Covid-19 powoli zmienia się na normalną. Jako pierwszy ruch, bank prawdopodobnie zakończy swój program wsparcia Covid-19. Jeśli BoJ zdecyduje się zakończyć program zgodnie z planem, pokazuje to jego determinację do obrania ścieżki normalizacji, ale nie musi oznaczać, że bank podniesie stopy procentowe lub zmieni politykę kontroli krzywej dochodowości w najbliższym czasie. Jak wspomniano wcześniej, obecna inflacja powyżej 2% nie jest możliwa do utrzymania przez okres dłuższy niż sześć miesięcy, więc spodziewamy się, że BoJ pozostanie na niezmienionym poziomie przez jakiś czas.
Materiał źródłowy: Why is Japan’s inflation so low? | Article | ING Think
Co powinieneś wiedzieć?