Komisja Europejska opublikowała właśnie nowy Cyrkularny Plan Działania na rzecz Gospodarki. Uważamy, że – w przeciwieństwie do sektora energetycznego opartego na węglu – Polska ma znacznie lepszą pozycję wyjściową do przejścia na gospodarkę efektywną pod względem wykorzystania zasobów niż do transformacji energetycznej. I kraj ten mógłby stać się liderem we wdrażaniu rozwiązań gospodarki obiegu zamkniętego.
Komisja Europejska (KE) zdecydowanie trzyma się harmonogramu Europejskiego Zielonego Ładu i właśnie opublikowała nowy Cyrkular
ny Plan Działania na rzecz Gospodarki. Dokument ten przewiduje szeroką agendę polityczną: ramy zrównoważonej polityki produktowej, zmniejszenie ilości odpadów oraz interwencje w kluczowych łańcuchach wartości produktów. Ten ostatni obejmuje: elektronikę i ICT, baterie i pojazdy, opakowania, (mikro)tworzywa sztuczne, tekstylia, budownictwo i budynki oraz żywność, wodę i składniki odżywcze. KE wzmocni wdrażanie wymogów rozszerzonej odpowiedzialności producenta, a konsumenci mają uzyskać prawdziwe “prawo do naprawy”. Powinno to umożliwić łatwiejszą i tańszą wymianę poszczególnych części w razie potrzeby. Ponadto stworzenie unijnego rynku surowców wtórnych ma na celu promowanie wykorzystania w produktach treści pochodzących z recyklingu. Oczywiście, jak prawie wszystkie plany działania UE, konkretne środki polityczne i ich skuteczna realizacja będą zależeć od środków politycznych i konkretnych rozwiązań każdego państwa członkowskiego.
Czy Polska wygra czy przegra z nowym pakietem dotyczącym gospodarki obiegowej?
Warto różnicować perspektywy konsumentów, firm i decydentów politycznych. Spełnianie wyższych standardów produktowych i rozszerzona odpowiedzialność producenta powinny przekładać się na wyższe koszty i ceny, jeśli procesy liniowe zostaną utrzymane. Badania konsumenckie sugerują, że Polacy są w dużej mierze świadomi problemów ekologicznych i gotowi do zmiany zachowań, ale widzą główną odpowiedzialność po stronie producentów.
Firmy będą musiały ponieść koszty dostosowań i inwestycji, które będą musiały podjąć. Jednak zmiany cen względnych mogą być postrzegane jako korekta obecnych niedoskonałości rynku, gdy efekty zewnętrzne nie są odpowiednio wycenione. Ponadto, biorąc pod uwagę fakt, że gospodarka cyrkulacyjna (CE) jest strategicznym tematem dla wiodących firm światowych, presja na przyjęcie praktyk cyrkulacyjnych będzie rosnąć (patrz np. reprezentacja w inicjatywie CE100 lub reprezentacja biznesu w niemieckim komitecie sterującym inicjatywy CE). Ich polscy partnerzy biznesowi lub podwykonawcy będą musieli albo podążać zgodnie z kierunkiem CE, albo ryzykują, że spadną z ich łańcuchów wartości.
Z punktu widzenia polityki – w przeciwieństwie do profilu sektora energetycznego zdominowanego przez węgiel – pozycja wyjściowa Polski do przejścia na CE jest znacznie lepsza niż w przypadku transformacji energetycznej. Wierzymy, że Polska ma wiele do zyskania w swoim pro aktywnym podejściu do programu politycznego CE i może być liderem, a nie zapóźnieniem wśród państw członkowskich UE. Polskie gospodarstwa domowe wytwarzają o jedną trzecią mniej odpadów komunalnych na mieszkańca niż średnia europejska, a udział typowych sektorów gospodarki europejskiej w PKB (naprawy, ponowne wykorzystanie, recykling, wynajem, leasing) jest wyższy niż średnia unijna. Mając w pamięci nie tak daleką przeszłość, konsumenci generalnie mają pozytywny stosunek do ponownego użycia i naprawy rzeczy oraz do nie marnowania żywności. Polacy są również otwarci na coraz bardziej popularne produkty jako usługi i korzystają z innych modeli biznesowych CE. Jednocześnie kraj ten pozostaje w tyle za średnią unijną w zakresie selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów komunalnych, recyklingu w opakowaniach oraz okrągłości materiałów pochodzących z recyklingu. Program polityczny UE mógłby zmobilizować działania w ramach polityki wewnętrznej i pomóc w jej wielosektorowej koordynacji.
Źródło materiału: Poland to embark on EU’s circular economy strategy – new burden or opportunity?
Autorzy:
Rafal Benecki
Leszek Kasek
Co powinieneś wiedzieć?