Zadłużenie Włoch obecnie przekracza 130% PKB i należy do największych w Europie, co może budzić grozę. Z drugiej strony agencje ratingowe wyceniają wysoko stabilność finansową Włoch. S&P, Moody’a oraz Fitch przyznają odpowiednio ratingi dla włoskiego długu BB-, Baa2 oraz BBB+. Rentowność 10 letnich obligacji Włoch wynosi jedynie 1,423%, co może świadczyć o zaufaniu inwestorów. W związku z tym powstaje pytanie: czy poziom zadłużenia Włoch powinien budzić niepokój czy raczej powinniśmy być spokojni o ten kraj?
Rentowność obligacji
Nasze rozważania zacznijmy od rentowności włoskich 10-latek. Obecnie ich rentowność jest niższa niż rentowność 10 letnich obligacji USA (1,747%) czy Polski (2,943%). Aby zrozumieć dlaczego obligacje Włoch mają niską rentowność należy zwrócić uwagę na strukturę kupujących te papiery. W ostatnim czasie do grona kupujących włoskie obligacje dołączył EBC. Tylko we wrześniu EBC kupił obligacje Włoch za 11,8 mld euro. Tak wielki popyt ze strony banku centralnego Europy skutecznie obniża koszt finansowania. Rentowność obligacji nie jest więc w tym wypadku dobrym miernikiem ryzyka tych obligacji.
Wysokie noty od agencji ratingowych
Z czego wynikają więc wysokie noty agencji ratingowych? Aby zrozumieć mechanizm przyznawania ratingów należy zwrócić uwagę na to jak finansowane są agencje ratingowe. S&P, Moody’a oraz Fitch opłacani są najczęściej przez podmioty emitujące obligacje. Istnieje więc konflikt interesów w tym zakresie. Jeżeli, któraś firma z tej wielkiej trójki obniży rating, klient może pójść do innej agencji. W związku z tym firmy ratingowe starają się unikać wystawiania niskich ocen szczególnie w przypadku obligacji rządowych ze względu na możliwość utraty całego rynku danego kraju. Oceny ratingowe w przypadku Włoch nie są dobrym miernikiem ryzyka inwestycyjnego.
Zadłużenie
Oficjalne zadłużenie Włoch wynosi obecnie ponad 130% PKB. Rekomendowany poziom przez UE to 60% PKB. Jest to więc ponad dwukrotnie więcej niż bezpieczny poziom. Warto jednak zwrócić uwagę, że to są „oficjalne statystyki”; do tych oficjalnych statystyk wliczono szarą strefę gospodarki. Jeżeli wyciągniemy szarą strefę z obliczeń wskaźnika dług/PKB to zadłużenie rośnie do ponad 150% PKB. Jest to więc 3 razy więcej niż rekomendowany poziom, może budzić też wątpliwości czy Włochy czy obywatele Włoch, będą w stanie poradzić sobie ze spłatą tego zadłużenia.
Piramida Wieku
Aby odpowiedzieć sobie na pytanie czy obywatele Włoch będą w stanie spłacić zadłużenie w przyszłości warto spojrzeć na piramidę wieku ludności, czyli kto będzie to zadłużenie spłacał.
Włosi z wyżu demograficznego mają obecnie około 45 lat. Za 20 lat pokolenie wyżu demograficznego będzie na emeryturze, co będzie powodować, że obciążenie budżetu wzrośnie dramatycznie. Na domiar złego na rynek pracy wejdzie pokolenie niżu demograficznego, które będzie musiało utrzymać rzesze niepracujących. Można więc z dużą dozą pewności powiedzieć, że młode pokolenie Włochów będzie miało trudne zadanie z utrzymaniem armii emerytów. Musimy pamiętać jeszcze o długu, który sięga 155%.
Podsumowując
Włochy w najbliższym okresie czeka trudny orzech do zgryzienia. Inwestorzy muszą mieć na uwadze ewentualne problemy, które powinny nastąpić w związku z rosnącym ryzykiem na południu Europy. Starzejące się społeczeństwo w połączeniu z dużym zadłużeniem i spowalniającą gospodarką mogą doprowadzić do kryzysu, który ogarnie strefę euro.
Co powinieneś wiedzieć?