Streszczenie artykułu napisanego przez Michała Stopkę.
Bardzo ciekawą koncepcją tłumaczącą źródła kryzysu,finansowego i „credit crunch”, którego byliśmy świadkami na przełomie 2008/2009 roku, jest trwający około 50-60 lat, Cykl Kondratiewa.
Twórcą koncepcji tak długiego cyklu jest Nikołaj Kondratiew. Rosyjski ekonomista, który w 1925 roku opublikował wyniki swojej pracy. Na podstawie długoterminowych danych statystycznych dotyczących gospodarek Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii oraz USA postawił tezę, że istnieją długoterminowe i co ważne, regularne cykle dotyczące rozwoju gospodarczego tych państw.
Jest to o tyle ciekawe, że Kondratiew w swojej pracy celnie przewidział, że właśnie zbliża się wielki krach i depresja. Taki rozwój sytuacji rzeczywiście miał miejsce. Zaledwie kilka lat później, w 1929 roku, nastąpił krach światowy, który doprowadził do depresji i II wojny światowej.
Kondratiew w swojej pracy słusznie przewidział też, że skończyła się era rolnictwa a Rosja powinna skoncentrować się na przemyśle. Niestety było to w sprzeczności z koncepcją Stalina, który postawił właśnie na rolnictwo (kolektywizacja). Doprowadziło to do aresztowania Kondratiewa i ostatecznie rozstrzelania w 1938 roku.
Cykl Kondratiewa teoria
Według Kondratiewa proces dużych zmian technologicznych i kreacji długu ma cykliczny charakter. Trwa około 50-60 lat (średnio 54 lata). Cały cykl składa się z czterech etapów, inaczej nazywanych falami lub porami roku:
- Wiosna
- Lato
- Jesień
- Zima
Każda fala trwa 10-20 lat (średnio około 14 lat)
Cykl Kondratiewa: przebieg poszczególnych faz cyklu
1. Wiosna
- Wzrost gospodarczy
- Niska inflacja
- Hossa na rynku akcji
- Bessa na rynku złota
- Niski poziom zadłużenia, który stopniowo będzie rósł
- Niski poziom zaufania (wiosna następuje po okresie zimy, czyli depresji, kryzysu finansowego i wojnie)
2. Lato
- Wolniejszy wzrost gospodarczy
- Mocny wzrost inflacji
- Bessa na giełdzie
- Hossa na rynku złota (w konsekwencji wysokiej inflacji)
- Mocna stymulacja fiskalna i monetarna (ale ograniczana wysokimi stopami procentowymi ze względu na wysoką inflację)
- Na początku lata pojawia się wojna letnia
- Napoleon (pierwszy cykl)
- Wojna secesyjna (drugi cykl)
- Pierwsza wojna światowa (trzeci cykl)
- Wojna w Wietnamie (czwarty cykl)
3. Jesień
- Wzrost gospodarczy napędzany znacznym wzrostem długu
- Dynamiczny spadek inflacji
- Silna hossa na giełdzie oraz na rynku obligacji
- Ceny nieruchomości osiągają bardzo wysokie ceny
- Bessa na złocie
- Bardzo wysoki poziom zaufania (konsumenci, firmy, politycy)
- Gigantyczny wzrost długu publicznego i prywatnego
4. Zima
- Credit crunch
- Bankructwa firm, banków, państw
- Depresja
- Bardzo wysokie bezrobocie
- Delewarowanie gospodarki
- Deflacja (niskie stopy procentowe nie powodują wzrostu akcji kredytowej)
- Na giełdzie bessa
- Załamanie cen nieruchomości, obligacji, surowców
- Hossa na złocie (ze względu na brak zaufania i obawy o bankructwa)
- Spadek zaufania, niepokoje społeczne, rewolucje
- Wojna w konsekwencji krachu, depresji i szukania winnych kryzysowi
Cykl Kondratiewa: dług do PKB wyznacznikiem pory roku w której jesteśmy
Do takiego samego wniosku dojdziemy jeżeli zobaczymy na przykład na poziom długu publicznego do PKB w różnych krajach.
Generalna zasada powinna być taka, że niskie poziomy długu do PKB charakteryzują państwa które są we wcześniejszej fazie Cyklu Kondratiewa. Niskie to znaczy relacja dług do PKB w wysokości niskie kilkadziesiąt procent.
Natomiast państwa gdzie dług do PKB jest znacznie wyższy: jest to okres zimy Kondratiewa.
Na poniższej grafice na zielono to niski wskaźnik długu do PKB. Natomiast odcienie czerwieni to kraje gdzie dług do PKB ma wysokie poziomy.
Cykl Kondratiewa: jesteśmy już w wiośnie
Teza o wiośnie dla wielu osób wydaje się być niedorzecznością. Przecież wszyscy krzyczą o kryzysie. Czy jednak rzeczywiście to jest taka niedorzeczność? Przecież mamy powszechny brak zaufania. Zima trwa już ładnych kilka lat więc wiosna nie powinna być daleko. A może już jest wiosna? Zobaczcie na poniższą grafikę sprzed paru lat, gdzie zaznaczono też dziesięcioletnie stopy zwrotu dla giełdy w USA.
Pełna treść artykułu dostępna na stronie michalstopka.pl
Dobry artykuł. Super stronka.