Ocena spółki dokonana na bazie rachunku zysków i strat oraz bilansu jest zazwyczaj niepełna. Lukę tę dobrze wypełnia sprawozdanie z przepływów pieniężnych (cash flow). W szczególnych przypadkach może się bowiem zdarzyć, że spółka, która generuje (papierowe) zyski, popadnie w kłopoty finansowe. Jak zatem rozpoznać zagrożenia?
Z niebezpieczną sytuacją mamy do czynienia, gdy spółka osiąga zyski, ale w księgach na poczet profitów zaliczane są przede wszystkim nieściągnięte jeszcze należności. Spółka w rzeczywistości nie jest w stanie terminowo regulować swoich zobowiązań, np. wobec kontrahentów, czy zobowiązań podatkowych. To właśnie sprawozdanie cash flow może stanowić źródło informacji dotyczącej płynności spółki i wcześniej zapobiec kłopotom.
Jednym z przykładów wykorzystania cash flow do oceny przyszłego ryzyka związanego z działalnością spółki może być Enron. O firmie tej głośno było pod koniec 2001 r., kiedy to zarząd zdecydował się ogłosić bankructwo spółki. Przed możliwymi kłopotami finansowymi firmy mówił wcześniej James Chanos, znany menadżer funduszu hedgingowego, który wykorzystuje w swoich analizach sprawozdanie cash flow. Od momentu upadku Enronu zaczęło się mówić o tzw. kreatywnej księgowości. W skali makro obecnie Chanos prognozuje, iż sztucznie rozbudzony rynek nieruchomości w Chinach doprowadzi do katastrofy finansowej tego kraju. Prognoza ta jest o tyle istotna, iż w trudnych czasach po światowym kryzysie finansowym, to chińska gospodarka jest kołem zamachowym światowej koniunktury.
Sytuację finansową przedsiębiorstwa możemy opisać przy pomocy ośmiu wariantów przedstawionych w poniższej tabeli. Warianty te otrzymaliśmy, zestawiając wynik przepływów pieniężnych dla trzech rodzajów działalności (operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej). Przyjmujemy założenie, że końcowa wartość przepływów nie stanowi decydującej informacji o ocenie kondycji finansowej spółki. Znacznie więcej można powiedzieć, na podstawie wartości przepływów dla poszczególnych rodzajów działalności oraz z zestawienia ich wzajemnych powiązań.
W praktyce dotyczącej przedsiębiorstw podstawą zdrowego przedsiębiorstwa jest generowanie dodatniego salda z działalności operacyjnej. Podstawowe pierwsze cztery warianty (od 1 do 4) przedstawiają zdrowe przedsiębiorstwo przy różnej kombinacji wyniku z działalności inwestycyjnej i finansowej. Kolejne cztery warianty opisują sytuację negatywną i mogą stanowić zapowiedź przyszłych kłopotów finansowych spółki (od 5 do 8).
Warianty wartości przepływów pieniężnych
Mariusz Puchałka
Analityk giełdowy
Niniejsza publikacja jest publikacją handlową, została przygotowana przez ING Securities Spółka Akcyjna w Warszawie wyłącznie w celach informacyjnych i nie stanowi rekomendacji w rozumieniu przepisów „Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 r. w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, lub ich emitentów lub wystawców (Dz. U. z 2005 r. Nr 206, poz. 1715). ING Securities Spółka Akcyjna w Warszawie dołożyła należytej staranności w celu zapewnienia, iż zawarte informacje nie są błędne lub nieprawdziwe w dniu ich publikacji, jednak ING Securities Spółka Akcyjna w Warszawie i jej pracownicy nie ponoszą odpowiedzialności za ich prawdziwość i kompletność, jak również za wszelkie szkody powstałe w wyniku wykorzystania niniejszej publikacji lub zawartych w niej informacji.
Co powinieneś wiedzieć?
Tworzy się modele dyskryminacyjne i to już wiele mówi o spółce. A taka tabelka co wyżej to żywcem “zapożyczona” z podręcznika. A źródło?
Najlepiej, gdy firma jest w stanie generować gotówkę na poziomie operacyjnym. Jeżeli jednak na tym poziomie gotówka jest “pochłaniana”, firma jest zmuszona do pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania -wtedy widać to na poziomie finansowym.
Przewaga oceny dokonanej przy wykorzystaniu rachunku przepływów pieniężnych wynika z faktu, iż jest on znacznie mniej podatny na manipulacje w porównaniu do wyniku finansowego.
Plus na działalności operacyjne TAK, choć dobra sytuacja jest też, jeżeli firma generuje dodatnie przepływy z działalności finansowej, szczególnie, jeżeli są to np. kredyty bankowe. Banki konserwatywnie podchodzą do oceny działalności firmy, a udzielanie kredytów jest oznaką dobrej oceny kondycji firmy.
Czyli można uznać, że firma jest w dobrej kondycji finansowej jeżeli generuje tylko dodatnie przepływy pieniężne z działalności operacyjnej?
Cash flow – w odróżnieniu od rachunku zysków i strat pokazuje rzeczywiste dopływy i odpływy gotówki a nie tylko zapis księgowy. W zapisie księgowym ukazany jest zysk firmy w momencie sprzedaży, ale nie musi się to wiązać z przypływem gotówki, np. sprzedaż produktów z odroczonym terminem płatności powoduje wzrost należności. Gotówka może też być “uwięziona” w zapasach.
Innymi słowy firma może być rentowna (generować zyski) w ujęciu księgowym (w rachunku zysków i strat), ale jednocześnie mieć problemy z bieżącą płynnością, co może doprowadzić nawet do bankructwa?!
Miarą przetrwania firmy nie jest przedstawiony przez nią zysk papierowy.
Równie ważne, a może nawet ważniejsze, są przepływy zasobów pieniężnych, które determinują wypłacalność firmy i jej płynność.
Zapewne cash flow znacznie lepiej spełnia rolę wskaźnika potencjału finansowego niż bilans. Aby jednak ocena wynikająca z analizy przepływów pieniężnych była kompletna, musi być rozpatrywana na tle wniosków wyciągniętych z analizy wskaźnikowej bilansu oraz rachunku zysków i strat